Forum uitvoering Wet normering topinkomens

Bij één van mijn cliënten is een topfunctionaris zonder dienstbetrekking gedurende 2023 al overgegaan naar tabel 1a vanwege het overschrijden van de  periode van 12 kalendermaanden. In 2024 werkt deze topfunctionaris nog twee maanden zonder dienstbetrekking en vanaf 1 maart treedt deze in dienst en betreft dan een topfunctionaris met dienstbetrekking. Voor deze functionaris geldt heel jaar 2024 tabel 1a. 
In tabel 1a moet dan bij de vraag of sprake is van een dienstbetrekking voor de eerste twee maanden 'nee' en voor de overige tien maanden 'ja' worden ingevuld. 

Vraag:
- geldt voor het hele jaar 2024 één bezoldigingsmaximum en wordt de bezoldiging van heel 2024 aan dit maximum getoetst of
- moet het maximum worden opgesplitst naar twee en tien maanden en moet de bezoldiging in die twee perioden aan het voor die periode geldende maximum worden getoetst.

Indien het laatste aan de orde is ontstaat in de eerste twee maanden een overschrijding terwijl in het eerste geval geen sprake is van een overschrijding. Mijn eigen beoordeling is dat, in de geest van de WNT, de eerste situatie aan de orde is en dat daarmee geen sprake is van een overschrijding. 

Uw vraag bestaat feitelijk uit twee delen en daar zal de HelpdeskWNT van het ministerie van BZK apart op ingaan. Per deelvraag zullen wij wetsuitleg geven.

De eerste deelvraag is: mag de totale bezoldiging in één kalenderjaar getoetst worden aan één bezoldigingsmaximum, of moet de bezoldiging over de periode zonder dienstbetrekking (vanaf de dertiende kalendermaand) apart worden getoetst van de bezoldiging over de periode in dienstbetrekking?

Allereerst de opmerking dat leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking (gedetacheerde of extern ingehuurde topfunctionarissen) gedurende de eerste twaalf kalendermaanden van de functievervulling getoetst moeten worden aan het bezoldigingsmaximum van artikel 2.1, vierde lid, derde volzin, WNT in combinatie met artikel 4, eerste en tweede lid, Uitvoeringsbesluit. Dit ook indien de periode van twaalf kalendermaanden verspreid is over twee of meer kalenderjaren.  

Er is in de WNT een harde knip aangebracht tussen de normering gedurende de eerste twaalf kalendermaanden van de functievervulling zonder dienstbetrekking enerzijds en de functievervulling zonder dienstbetrekking vanaf de dertiende kalendermaand. Onderschrijdingen in de eerste periode mogen niet worden uitgeruild voor of weggestreept tegen overschrijdingen in de tweede periode of omgekeerd. Die harde knip is er niet bij samenloop van functievervulling zonder dienstbetrekking vanaf de dertiende kalendermaand met functievervulling in dienstbetrekking.

Vanaf de dertiende kalendermaand waarin de functie zonder dienstbetrekking wordt vervuld, geldt de reguliere normering zoals die geldt voor leidinggevende topfunctionarissen in dienstbetrekking (artikel 2.1, vierde lid, eerste en tweede volzin, WNT). Als een topfunctionaris bij dezelfde rechtspersoon of instelling in hetzelfde kalenderjaar twee vergelijkbare functies als topfunctionaris vervult waarvoor bovendien een gelijk bezoldigingsmaximum geldt, mag de bezoldiging van beide functies bij elkaar worden opgeteld om vast te stellen of aan het toepasselijke bezoldigingsmaximum is voldaan. Dit kunnen twee opeenvolgende vergelijkbare functies zijn of twee vergelijkbare functies die op hetzelfde moment worden vervuld. Een redelijke uitleg van de WNT brengt met zich mee dat deze samenloop ook aan de orde kan zijn als sprake is de ene functie in dienstbetrekking en de andere functie zonder dienstbetrekking is of wordt vervuld. Voor de topfunctionaris die in één kalenderjaar zijn functie eerst, enige tijd, vervult anders dan op grond van dienstbetrekking vanaf de dertiende maand, en daarna verder in dienstbetrekking, geldt één bezoldigingsmaximum. Dat wil zeggen dat de bezoldiging in beide periodes mag worden beschouwd als communicerende vaten. Een overschrijding in periode één (werkzaam anders dan op grond van dienstbetrekking vanaf de dertiende maand) mag worden gecompenseerd met een onderschrijding in periode twee (werkzaam op grond van dienstbetrekking) of omgekeerd.

Uit deze eerste deelvraag vloeit een tweede deelvraag voort, ook al stelt u deze niet letterlijk maar mogelijk wel impliciet. De tweede deelvraag is: hoe moet een topfunctionaris, ingeval deze samenloop van functies met dienstbetrekking en zonder dienstbetrekking (vanaf de dertiende kalendermaand) in hetzelfde kalenderjaar speelt, voor de WNT worden verantwoord?

Betrokkene wordt vanaf de eerste dag van de dertiende kalendermaand tot en met de laatste dag van het kalenderjaar (of, indien de functie niet een volledig kalenderjaar is vervuld, tot en met de laatste dag van de functievervulling) verantwoord in tabel 1a van het Verantwoordingsmodel WNT. Voor de in tabel 1a opgenomen periode van functievervulling geldt zoals gezegd één bezoldigings­maximum. Het toepasselijke bezoldigings­maximum wordt (in uw woorden) niet opgesplitst naar enerzijds de periode dat de functie nog wordt vervuld anders dan op grond van dienstbetrekking en anderzijds de periode dat de functie op grond van dienstbetrekking wordt vervuld.

In tabel 1a dient u de eerste dag van de dertiende maand in te vullen onder aanvang functievervulling.

Bij de vraag of sprake is van dienstbetrekking dient uit een oogpunt van transparantie te worden vermeld dat daarvan geen sprake is voor wat betreft de periode dat de functie nog anders dan op grond van dienstbetrekking wordt vervuld ("nee") maar wel voor wat betreft de periode dat de functie op grond van dienstbetrekking wordt vervuld ("ja"). Hoe dit wordt opgenomen of tot uitdrukking gebracht in de WNT-verantwoording, is niet dwingend voorgeschreven in de WNT of de lagere regelgeving op basis van de WNT:

• De WNT-instelling kan ervoor kiezen om dit in één kolom tot uitdrukking te brengen waarbij wordt vermeld dat het antwoord in de ene periode (met begin- en einddatum) nee is en de andere periode (eveneens met begin- en einddatum) ja.
• In plaats van ja en nee met toelichting in de kolom zelf kan de WNT-instelling er ook voor kiezen om een voetnoot op te nemen bij deze vraag en daarin deze toelichting op te nemen. In deze beide varianten worden de WNT-gegevens in één kolom opgenomen.
• Een derde variant zou nog kunnen zijn dat de WNT-gegevens van een topfunctionaris die enige tijd werkzaam was anders dan op grond van dienstbetrekking vanaf de dertiende kalendermaand en daarna in dienstbetrekking, in twee kolommen worden verantwoord. Dit sluit aan bij het feit dat de bezoldiging bij functievervulling zonder dienstbetrekking anders is ingevuld dan de bezoldiging bij functievervulling in dienstbetrekking (artikel 2a versus artikel 2 Uitvoeringsregeling WNT), alsmede bij het feit dat de bezoldiging bij functievervulling zonder dienstbetrekking in de regel niet aan de topfunctionaris zelf maar aan de derde die de topfunctionaris ter beschikking stelt wordt betaald. Als deze wijze van presenteren in twee kolommen leidt tot een (optische) overschrijding van het toepasselijk bezoldigingsmaximum in de eerste periode die gecompenseerd kan worden met een onderschrijding in de tweede periode, kan dit in de toelichting op de overschrijding worden vermeld. In dat geval is sprake van een toegestane overschrijding en niet van een onverschuldigde betaling.

Deze uitleg en invulling van de WNT-verantwoording is weliswaar niet in de wet- en regelgeving en ook niet in de invulinstructies bij tabel 1a van het Verantwoordingsmodel WNT 2024 opgenomen (de drie genoemde verantwoordingsvarianten zijn derhalve ook niet limitatief bedoeld), maar de HelpdeskWNT van het ministerie van BZK vindt dit binnen doel en strekking van de WNT een logische en verdedigbare uitleg en invulling van de WNT.