Forum uitvoering Wet normering topinkomens

1.     Casus wel of geen topfuntionaris WNT

In 2024 zijn twee nieuwe directieleden in
dienst getreden. De gemeenschappelijke regeling (GR) heeft nu drie directeuren.
De derde directeur is de algemeen directeur en is binnen de GR de topfunctionaris
naast het algemeen en dagelijks bestuur.

Op basis van functieomschrijvingen in het
contract, het mandaatbesluit, uitgangspunten in het directiereglement en
feitelijke inzet of deze nieuwe directieleden concludeert de GR dat deze 2
nieuwe directieleden geen topfunctionaris zijn.

Klopt het volgens de onderstaande beschrijving
en conclusie dat deze twee nieuwe directieleden niet vallen onder de definitie
topfunctionaris WNT?

2.    
Definitie
topfunctionaris WNT

De definitie van een "topfunctionaris" onder de
Wet normering topinkomens (WNT) staat in artikel 1.1 van de wet. Volgens
dit artikel wordt een persoon als topfunctionaris aangemerkt als deze voldoet
aan een van de volgende criteria:

 
1. Lid
        van het hoogste uitvoerende orgaan: Dit omvat personen die deel
        uitmaken van het hoogste leidinggevende of uitvoerende orgaan binnen een
        WNT-instelling, zoals de raad van bestuur, de directie, of een
        vergelijkbaar bestuursorgaan.

 
2. Leidinggevende
        met de hoogste verantwoordelijkheid: Personen die niet in een formeel
        bestuurlijke positie zitten, maar wel de feitelijke dagelijkse leiding
        hebben over de hele organisatie, worden ook als topfunctionaris beschouwd.
        Dit kan bijvoorbeeld een algemeen directeur zijn die eindverantwoordelijk
        is zonder formeel lid te zijn van het bestuur.

 
3. Toezichthouders:
        Naast leidinggevenden binnen het uitvoerende orgaan worden ook leden van
        de raad van toezicht of een vergelijkbaar toezichthoudend orgaan als
        topfunctionaris aangemerkt.

Specifieke Artikeltekst

In artikel 1.1 van de WNT wordt dit als volgt omschreven:

"Topfunctionaris: de persoon die het hoogste uitvoerende
orgaan vormt of daarvan deel uitmaakt, of degene die de hoogste dagelijkse
leiding heeft over de gehele rechtspersoon of instelling, dan wel degene die
behoort tot het toezichthoudend orgaan of het hoogste toezichthoudende orgaan
daarvan."

Toelichting

Deze definitie betekent dat een topfunctionaris niet per se
formeel als bestuurder benoemd hoeft te zijn, zolang hij of zij de hoogste
dagelijkse leiding over de organisatie heeft. Dit geeft de wet een bredere
toepassing en voorkomt dat organisaties de WNT-normen omzeilen door
leidinggevenden andere functietitels te geven.

In de praktijk betekent dit voor de GR dat zowel de
bestuurders als ook bepaalde directeuren (zoals de algemeen directeur met
beleidsverantwoordelijkheid) onder de definitie van topfunctionaris vallen.

Hiermee zijn de functies als algemeen directeur en
bestuurder in vrijwel alle gevallen als topfunctionaris aan te merken. Echter,
een directeur is niet automatisch een topfunctionaris; het hangt af van
specifieke omstandigheden en de formele verantwoordelijkheid van de functie.

Uitzonderingen en nadere bepalingen

Er zijn enkele situaties waarin een directeur niet als
topfunctionaris kwalificeert, ondanks dat hij of zij een hoge functie bekleedt:

 
1. Leidinggevende
        op afdelingsniveau:

 

 
• Als
        een directeur slechts verantwoordelijk is voor een bepaalde afdeling of
        divisie zonder zeggenschap over de gehele organisatie, wordt deze persoon
        meestal niet als topfunctionaris aangemerkt. Denk bijvoorbeeld aan een
        directeur van een specifieke dienst of business unit die onder een hoger
        bestuur valt.

 

 
2. Geen
        bestuurlijke eindverantwoordelijkheid:

 

 
• De
        WNT hanteert de eis van bestuurlijke verantwoordelijkheid. Als een
        directeur een operationele rol heeft zonder beleidsmatige
        eindverantwoordelijkheid (zoals een manager met de titel 'directeur' maar
        zonder eigen mandaat voor het beleid van de gehele organisatie), kan hij
        of zij buiten de definitie van topfunctionaris vallen.

 

 
3. Organisatiespecifieke
        uitzondering op grond van de Governance-structuur:

 

 
• In
        organisaties waar meerdere leidinggevenden formeel gelijkwaardig zijn in
        de topstructuur, wordt soms onderscheid gemaakt tussen directieleden die
        een specifieke bevoegdheid hebben en anderen die geen directe
        beleidsverantwoordelijkheid dragen. De WNT-criteria kunnen daardoor
        afhangen van de governance-structuur en functionele verantwoordelijkheden
        zoals deze zijn vastgelegd in statuten of reglementen.

 

 
4. Interim-
        of tijdelijke functie zonder bestendigheid:

Voor tijdelijke en interim-aanstellingen kan het zijn dat de
directeur niet onder de WNT valt als de persoon niet direct het beleid van de
organisatie beïnvloedt of geen formele benoeming in de topstructuur heeft.

3.    
Conclusie definitie WNT

Een directeur wordt als topfunctionaris gezien onder de WNT
als deze persoon eindverantwoordelijk is voor de gehele organisatie of een
beleidsbepalende rol heeft. Directeuren die slechts verantwoordelijk zijn voor
een specifiek onderdeel zonder deze brede bevoegdheden worden niet als
topfunctionaris aangemerkt en vallen standaard niet onder de WNT-normen.

4.    
Bestuur van deze GR

De directie van GR bestaat uit de algemeen directeur en de twee
nieuwe directieleden.

De algemeen directeur is verantwoordelijk voor de gehele
organisatie. In het Directiereglement is vastgelegd dat de algemeen directeur
integraal verantwoordelijk is voor het algemeen beheer van de GR waarbij deze
verantwoording aflegt aan het bestuur. En dat de algemeen directeur de
voorzitter is van het directieteam; naast hem bestaande uit de 2 nieuwe
directeuren. Gecompleteerd door de Concerncontroller, HR-manager en de
secretaris. 

Hiernaast is het zo dat de algemeen directeur zelfstandig besluiten
kan nemen. Hiervoor als de directie geen meerderheid van stemmen nodig is. Dit staat
niet expliciet in het directiereglement, maar het is wel zo dat de 2 nieuwe
directeuren hiërarchisch onder de algemeen directeur vallen. In het directiereglement staat namelijk dat de algemeen directeur integraal verantwoordelijk is voor het algemeen
beheer van de GR waarbij de algemeen directeur verantwoording aflegt aan het bestuur

De beide nieuwe directeuren zijn verantwoordelijke voor een eigen
bedrijfsonderdeel.

Dit is vastgelegd in de tijdelijke arbeidsovereenkomst. Als
zodanig functioneren zij ook feitelijk zo.

Uit het mandaatoverzicht blijkt dat de algemeen directeur
mandaat heeft en dat de overige directieleden een ondermandaat hebben gekregen
voor de afdelingen waar zij verantwoordelijk voor zijn.

Naast de directie is het algemeen bestuur het hoogste orgaan
binnen de gemeenschappelijke regeling. Het dagelijks bestuur bestaat uit een
aantal leden uit het algemeen bestuur. In het algemeen bestuur wordt het
sociale en financiële beleid vastgesteld. Het dagelijks bestuur ziet erop toe
dat het beleid op de goede manier wordt uitgevoerd en is verantwoordelijk voor
de gang van zaken binnen de gehele GR.  Zij
ontvangen geen bezoldiging vanuit de GR. Gezien de brede verantwoordelijkheid
van deze leden voor de gang van zaken binnen de GR zijn zij voor de WNT-topfunctionaris
en worden zij in de WNT-verantwoording opgenomen.

5.    
Conclusies

Het bovenstaande geeft aan dat alleen de algemeen directeur
als verantwoordelijke voor de gehele organisatie voor de WNT-topfunctionaris is
en de twee nieuwe directeuren niet. Zij zijn alleen verantwoordelijk
zijn voor hun eigen bedrijfsonderdeel. Hiernaast heeft de algemeen directeur
mandaat met de bevoegdheid om zelfstandig besluiten te nemen. Waarbij het
mogelijk is dat er een ondermandaat wordt verstrekt aan anderen. Overigens is
het ook zo dat in de periode voor de aanstelling van genoemde directieleden
alleen de algemeen directeur voor de WNT-topfunctionaris was.

Hiernaast zijn de leden van het algemeen bestuur, dagelijks
bestuur WNT-topfunctionaris.

Conclusie is daarom dat alleen informatie over de algemeen
directeur en de leden van het algemeen bestuur, dagelijks bestuur in de WNT-verantwoording
voor de jaarrekening moet worden opgenomen en niet van de twee nieuwe
directieleden. 

Wij interpreteren uw vraag als een verzoek om
casusbeoordeling. De HelpdeskWNT van het ministerie van BZK geeft geen
casusbeoordelingen af en doet ook geen uitspraken over concrete casus. Wij
geven uitsluitend algemene wetsuitleg over de WNT. U geeft zelf een
interpretatie van de WNT, maar die is niet afkomstig van topinkomens.nl en wij
herkennen deze ook niet vanuit de totstandkomingsgeschiedenis van de WNT. De
herkomst is ons niet bekend, maar het is geen officiële wetsuitleg van BZK. Wij
doen geen uitspraken over de juistheid of volledigheid van uw eigen
interpretatie van de WNT.

Een bij gemeenschappelijke regeling ingestelde of opgerichte
rechtspersoon kwalificeert op grond van artikel 1.2, eerste lid, onderdeel h,
WNT als WNT-instelling. In artikel 1.1, onderdeel b, sub 4°, WNT worden als
topfunctionaris van een rechtspersoon als bedoeld in artikel 1.2, onderdeel h,
beschouwd de leden van de hoogste uitvoerende en toezichthoudende organen van
die rechtspersoon, alsmede de hoogste ondergeschikte of de leden van de groep
hoogste ondergeschikten aan dat orgaan en degene of degenen belast met de
dagelijkse leiding van de gehele rechtspersoon. Voor de kwalificatie als
topfunctionaris is niet de functienaam doorslaggevend, maar wat diegene
feitelijk doet. Als een functionaris dagelijks leiding geeft aan de gehele
rechtspersoon of instelling, hetzij individueel hetzij tezamen met anderen als
lid van een management- of directieteam, dan wordt deze voor de WNT aangemerkt
als topfunctionaris. Dit moet per geval worden beoordeeld op basis van de
feiten en omstandigheden, de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van
de betreffende persoon of personen, het organogram en de interne regelingen van
de rechtspersoon of instelling (statuten of organisatieregeling,
mandaatregeling e.d.). Zie artikel 4, tweede tot en met vierde lid,
Beleidsregels WNT 2024 en ook deze Q&A op topinkomens.nl: Wat
is doorslaggevend voor het zijn van topfunctionaris: de formele of feitelijke
situatie? | Topinkomens.

Het is ons niet duidelijk of u dit vraagt in het kader van
de controle van de WNT-gegevens van de betreffende WNT-instelling of als
adviseur in het kader van de opstelling van de WNT-verantwoording. Voor zover het om het
eerste gaat, zou u een melding kunnen doen van een fout in de verantwoorde
WNT-gegevens bij de minister van BZK op grond van artikel 5.2, tweede lid, WNT.
Op basis van deze melding kan de bevoegde toezichthouder, na het doen van onderzoek
en het in dat kader opvragen van informatie, vaststellen of een of meer functionarissen
al dan niet terecht als topfunctionaris is of zijn verantwoord.