NV en BV bepaling winststreven

[K_Kamphuis]

Binnen meerdere gemeenten is de exploitatie van bijvoorbeeld schouwburgen en zwembaden ondergebracht in private NV's of BV's. Hiervan zijn gemeenten vervolgens veelal 100% aandeelhouder, en tevens de voornaamste subsidieverstrekker. Voor de bepaling van de WNT-plicht van deze instellingen zijn stappen C en E uit het stappenschema WNT van belang.
 
Voor stap C:
 In geval subsidies > 500k én 50% opbrengsten is van belang of sprake is van een op winst gerichte onderneming. Welke definitie geeft de WNT aan het begrip " op winst gerichte onderneming"? 
 
Voor stap E:
Uit MvT, Kamerstukken II 2010/11, 32600, 3, p.21 en Kamerstukken II 2008/09. 28479, 39, blijkt dat de NV en BV zijn uitgezonderd van de WNT omdat verwacht wordt dat de aandeelhouder via de privaatrechtelijke weg de normering van topinkomens kan afdwingen. Hierbij wordt vervolgens door de aandeelhouder bepaald dat de WNT wel moet worden gevolgd. Kan deze vrijwillige toepassing van de WNT leiden tot een onverschuldigde betaling op grond van de WNT als de norm wordt overschreden? En moet de accountant deze wel of niet melden bij het ministerie?

[HelpdeskWNT]

Stap C stappenschema WNT: welke definitie geeft de WNT aan het begrip "op winst gerichte onderneming" in artikel 1.3, eerste lid, onder c WNT ?

Uit de wetsgeschiedenis van de WNT blijkt dat de wetgever, in navolging van de adviezen van de commissie Dijkstal (in het bijzonder het advies over de semipublieke sector, getiteld Normeren en waarderen, uit september 2007; vindplaats online hier: "https://www.topinkomens.nl/documenten/rapporten/2007/09/10/rapport-dijkstal-normeren-en-waarderen" bij de WNT een duidelijk onderscheid tussen enerzijds de (semi) publieke sector en anderzijds commerciële bedrijven en onderneming heeft beoogd en gemaakt. De WNT zou uitsluitend gelden voor de eerste categorie en niet voor de tweede.
Voor de commissie Dijkstal was de mate waarin sprake is van (commerciële) marktwerking een contra-indicatie voor het voor de WNT tot de semipublieke sector rekenen van een organisatie (Normeren en waarderen, blz. 11). De commissie voegde daar ter verduidelijking dit aan toe: "Indien sprake is van marktactiviteiten in een concurrerende omgeving, is de commissie van mening dat de betreffende sector in beginsel niet tot de semipublieke sector gerekend moet worden" en daarom dus buiten de WNT zou moeten blijven (Normeren en waarderen, blz. 13).

Het kabinet heeft in het wetsvoorstel WNT het advies van de commissie Dijkstal overgenomen, waaronder ook de criteria voor de afbakening van de semipublieke sector van de zuiver private sector (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 32 600, nr. 3, paragraaf 5.1, ad 4, blz. 10-11). Tegen die achtergrond moet de omschrijving "die een op winst gerichte onderneming drijven" in artikel 1.3, eerste lid, onder c, van de wet worden gelezen. Als sprake is van een BV of NV die een op winst gerichte onderneming drijft, dan valt deze buiten de semipublieke sector in de zin van de WNT, want deze verricht dan (commerciële) marktactiviteiten in concurrentie met andere commerciële bedrijven. Het feit dat zo'n BV of NV subsidie van de overheid ontvangt, leidt in dat geval niet tot het toekennen van de WNT-status. Ook niet, als op zich wel aan de voorwaarden van het subsidiecriterium wordt voldaan (minimaal €500.000 subsidie welke minstens 50% vormt van de opbrengsten in het kalenderjaar). Hier is dus een principiële uitzondering voor commerciële bedrijven die overheidssubsidie ontvangen vastgelegd. De wetgever heeft dit echter niet nader uitgewerkt en ook geen grondslag geschapen om dit bij lagere regelgeving nader uit te werken.

Of sprake is van een "winst gerichte onderneming" zal daarom per geval moeten worden afgewogen en beoordeeld. Op basis van de statuten, jaarverslagen en begrotingen van een rechtspersoon kan in veel gevallen wel worden vastgesteld of sprake is van winstgerichtheid of winstmaximalisatie als oogmerk. Het feit dat enige winst wordt gemaakt, betekent op zichzelf niet dat er ook sprake is van een op (maximale) winst gerichte onderneming. Elke organisatie heeft een zekere "winst" (een positief saldo of rendement op investering) nodig om levensvatbaar te zijn en te blijven (bijvoorbeeld om de waarde van het vermogen van de rechtspersoon te beschermen tegen inflatie). Een zogenoemde 'sociale' onderneming' (d.w.z. een onderneming met een maatschappelijk oogmerk of missie) heeft meestal duidelijk geen winstoogmerk. In dat laatste geval gaat het beschermen van het maatschappelijk belang waar het bedrijf aan bijdraagt boven het doel om zoveel mogelijk winst te maken.

Stap E stappenschema WNT: kan de vrijwillige toepassing van de WNT leiden tot een onverschuldigde betaling op grond van de WNT als de norm wordt overschreden? En moet de accountant deze wel of niet melden bij het ministerie?

Bij vrijwillige toepassing van de WNT is bij overschrijding van het bezoldigingsmaximum geen sprake van een onverschuldigde betaling op grond van de WNT. Handhaving op grond van de WNT is alleen aan de orde voor zover sprake is van verplichte toepassing van de WNT. Bij vrijwillige toepassing van de WNT doet de accountant geen melding aan BZK, is er geen sprake van een overtreding van de WNT en wordt er dus ook geen onderzoek gedaan door de toezichthouder.